Câu hỏi "Liệu người ngoài hành tinh có tồn tại?" không chỉ thu hút trí tưởng tượng của công chúng mà còn là một trong những đề tài được quan tâm đặc biệt trong giới khoa học.
Một nghiên cứu công bố trên tạp chí Nature Astronomy năm 2024 đã khảo sát ý kiến của hàng nghìn nhà khoa học trên toàn thế giới, từ các lĩnh vực sinh vật học vũ trụ (astrobiology), vật lý đến sinh học. Kết quả cho thấy, có đến 86,6% các nhà nghiên cứu về sinh vật học vũ trụ tin rằng sự sống cơ bản, chẳng hạn như vi sinh vật, có thể tồn tại ở đâu đó trong vũ trụ.
Đáng chú ý, tỷ lệ này ở các nhà khoa học ngoài lĩnh vực sinh vật học vũ trụ, như vật lý và sinh học, thậm chí còn cao hơn, đạt 88,4%. Điều này cho thấy niềm tin về sự tồn tại của sự sống ngoài hành tinh không chỉ giới hạn trong một lĩnh vực chuyên môn mà còn được lan tỏa rộng rãi trong cộng đồng khoa học.
Tuy nhiên, khi nói đến sự sống phức tạp hoặc thông minh, tỷ lệ đồng thuận giảm dần: 67,4% tin vào sự sống phức tạp và 58,2% tin vào sự sống thông minh. Con số này phản ánh sự thận trọng của các nhà khoa học, bởi bằng chứng trực tiếp về những dạng sống ở mức độ cao hơn hiện vẫn chưa được tìm thấy.
Dù chưa có bằng chứng cụ thể, các nhà khoa học đã chỉ ra nhiều cơ sở gián tiếp củng cố niềm tin về sự tồn tại của sự sống ngoài Trái Đất.
Trong Hệ Mặt Trời, một số môi trường được xem là tiềm năng cho sự sống:
Europa (Mặt trăng của sao Mộc) và Enceladus (Mặt trăng của sao Thổ): Cả hai đều có đại dương ngầm dưới lớp băng dày và có khả năng chứa các điều kiện cần thiết cho sự sống.
Sao Hỏa: Các nghiên cứu gần đây phát hiện dấu hiệu của nước ở dạng băng và các hợp chất hữu cơ, mở ra cơ hội tìm thấy sự sống vi sinh vật trong lớp đất dưới bề mặt.
Hơn nữa, Trái Đất - hành tinh duy nhất mà chúng ta biết chắc chắn có sự sống - đã chứng minh rằng sự sống có thể khởi nguồn và tồn tại trong các điều kiện môi trường khác biệt. Với hàng trăm tỷ thiên hà, mỗi thiên hà chứa hàng trăm tỷ ngôi sao cùng hàng nghìn tỷ hành tinh và mặt trăng, khả năng có những hành tinh tương tự Trái Đất là rất cao.
Một điểm đáng chú ý từ nghiên cứu là nhóm nhà khoa học chọn phương án "trung lập" - không đồng ý cũng không phản đối - chiếm khoảng 12%. Điều này có thể do họ không muốn đưa ra kết luận thiếu bằng chứng rõ ràng.
Tuy nhiên, nếu loại bỏ nhóm trung lập khỏi thống kê, tỷ lệ các nhà khoa học đồng tình với sự tồn tại của sự sống ngoài hành tinh tăng lên 97,8%. Điều này phản ánh sự lạc quan ngày càng lớn trong cộng đồng khoa học.
Với sự phát triển không ngừng của công nghệ khám phá vũ trụ, từ kính viễn vọng không gian James Webb đến các sứ mệnh nghiên cứu hành tinh và mặt trăng, việc tìm thấy dấu hiệu của sự sống ngoài Trái Đất dường như chỉ còn là vấn đề thời gian.