Cả bệnh thủy đậu và giời leo (hay còn gọi là zona) đều có chung một nguyên nhân từ virus varicella-zoster. Tuy nhiên, hai bệnh này lại xuất hiện ở các giai đoạn khác nhau và có những biểu hiện lâm sàng riêng biệt. Đây là những căn bệnh phổ biến, đặc biệt là ở trẻ nhỏ và người cao tuổi, nhưng không phải ai cũng hiểu rõ về mối liên hệ giữa chúng.
Thủy đậu là một bệnh truyền nhiễm do virus varicella-zoster gây ra, thường gặp ở trẻ em. Bệnh có triệu chứng đặc trưng là phát ban toàn thân, kèm theo sốt, mệt mỏi và ngứa. Những nốt mụn nước có thể lan khắp cơ thể, khiến người bệnh khó chịu và mệt mỏi. Thủy đậu thường lành tính, nhưng nếu không được chăm sóc đúng cách, bệnh có thể gây ra các biến chứng như nhiễm trùng da hoặc viêm não.
Sau khi cơ thể vượt qua được giai đoạn cấp tính của bệnh, virus không bị loại bỏ hoàn toàn mà sẽ đi vào trạng thái "ngủ yên" trong các dây thần kinh của cơ thể. Mặc dù không gây triệu chứng ngay lập tức, nhưng virus varicella-zoster có thể tái hoạt động sau nhiều năm, dẫn đến một bệnh lý khác – giời leo.
Giời leo, hay zona, thường xảy ra ở người lớn, đặc biệt là những người đã từng bị thủy đậu trong quá khứ. Sau nhiều năm kể từ khi bị thủy đậu, virus varicella-zoster có thể tái kích hoạt, gây ra hiện tượng nổi mụn nước dọc theo dây thần kinh. Bệnh nhân giời leo thường bị đau nhức dữ dội tại vùng da có mụn nước, và cơn đau có thể kéo dài ngay cả sau khi vết mụn đã lành.
Virus này tái hoạt động chủ yếu khi hệ miễn dịch bị suy yếu, đặc biệt ở người lớn tuổi hoặc những người có bệnh lý mãn tính. Điều này khiến giời leo trở thành một trong những bệnh đáng lo ngại ở nhóm tuổi này, do ngoài các triệu chứng đau đớn, giời leo còn có thể gây biến chứng như viêm màng não hoặc viêm dây thần kinh.
Thủy đậu và giời leo có mối liên hệ trực tiếp vì cùng một loại virus gây ra. Khi một người bị nhiễm virus varicella-zoster và phát bệnh thủy đậu, virus sẽ không biến mất hoàn toàn mà sẽ tiềm ẩn trong cơ thể. Theo thời gian, khi gặp điều kiện thuận lợi, virus có thể tái hoạt và gây ra giời leo. Đây chính là lý do mà người từng bị thủy đậu có nguy cơ cao mắc giời leo về sau.
Tuy nhiên, việc mắc giời leo không đồng nghĩa với việc người bệnh có thể lây thủy đậu cho người khác. Mặc dù cả hai bệnh đều do cùng một loại virus gây ra, nhưng giời leo là do virus tái hoạt động nội bộ trong cơ thể, không phải do sự lây nhiễm từ bên ngoài.
Để phòng ngừa bệnh thủy đậu, vắc-xin là biện pháp hiệu quả nhất. Tiêm vắc-xin thủy đậu không chỉ giúp bảo vệ bản thân khỏi bệnh này mà còn giảm nguy cơ mắc giời leo trong tương lai. Đối với người lớn tuổi, vắc-xin ngừa giời leo cũng được khuyến cáo để giảm thiểu nguy cơ virus varicella-zoster tái hoạt và gây bệnh.
Trong trường hợp mắc giời leo, các biện pháp điều trị như sử dụng thuốc kháng virus có thể giúp giảm triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất là người bệnh cần nhận thức rõ về các nguy cơ và biểu hiện của cả hai bệnh để kịp thời có biện pháp xử lý.
Việc hiểu rõ mối liên hệ giữa thủy đậu và giời leo giúp mọi người có biện pháp phòng ngừa và điều trị kịp thời, từ đó bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình. Việc tiêm vắc-xin và duy trì lối sống lành mạnh, tăng cường hệ miễn dịch là cách hiệu quả nhất để tránh những rủi ro tiềm ẩn từ hai căn bệnh này.