Tin tứcTheo báo cáo mới nhất của IQAir, chỉ có 7 quốc gia trên thế giới đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng không khí của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) trong năm 2024, bao gồm Australia, New Zealand, Bahamas, Barbados, Grenada, Estonia và Iceland.
Trong khi đó, tình trạng ô nhiễm không khí tiếp tục diễn biến phức tạp ở nhiều khu vực trên thế giới. Chad được ghi nhận là quốc gia ô nhiễm nhất năm 2024, với nồng độ bụi mịn PM2.5 trung bình đạt 91,8 microgram/m³, cao gấp 15 lần mức khuyến nghị của WHO (5 microgram/m³). Bốn quốc gia khác nằm trong nhóm ô nhiễm nghiêm trọng gồm Bangladesh, Pakistan, Cộng hòa Dân chủ Congo và Ấn Độ.
Dù xếp thứ 5 trong danh sách, Ấn Độ vẫn có 12 thành phố nằm trong nhóm 20 thành phố ô nhiễm nhất thế giới. Byrnihat, một thành phố ở vùng Đông Bắc Ấn Độ, ghi nhận mức PM2.5 trung bình lên tới 128 microgram/m³, cao hơn 25 lần mức khuyến nghị của WHO.
Việc theo dõi chất lượng không khí toàn cầu đang gặp nhiều trở ngại, đặc biệt tại châu Á và châu Phi. Nhiều quốc gia đang phát triển phụ thuộc vào dữ liệu từ hệ thống giám sát của các đại sứ quán Mỹ. Tuy nhiên, Bộ Ngoại giao Mỹ đã chấm dứt chương trình này do hạn chế ngân sách, đồng thời xóa dữ liệu hơn 17 năm khỏi trang thông tin điện tử chính thức. Điều này khiến ít nhất 34 quốc gia mất quyền truy cập dữ liệu ô nhiễm đáng tin cậy.
Bà Christa Hasenkopf, Giám đốc Chương trình Không khí sạch tại Viện Chính sách năng lượng Đại học Chicago (EPIC), cảnh báo rằng việc chấm dứt chương trình giám sát này sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến các nỗ lực kiểm soát ô nhiễm không khí trên toàn cầu. Bà cho rằng dữ liệu từ chương trình đã giúp kéo dài tuổi thọ con người, giảm thiểu rủi ro sức khỏe và tiết kiệm chi phí y tế.
Biến đổi khí hậu đang làm trầm trọng thêm tình trạng ô nhiễm không khí, với nhiệt độ cao hơn dẫn đến cháy rừng nghiêm trọng tại Đông Nam Á và Nam Mỹ. Các vụ cháy rừng này làm gia tăng nồng độ bụi mịn PM2.5, gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người.
Theo bà Shweta Narayan, chuyên gia tại Liên minh Toàn cầu về Khí hậu và Sức khỏe, những khu vực có mức ô nhiễm nghiêm trọng nhất cũng là nơi có lượng khí thải nhà kính cao do sử dụng than, dầu và khí đốt. Bà nhấn mạnh: "Ô nhiễm không khí và khủng hoảng khí hậu là hai mặt của cùng một vấn đề."
Dù ô nhiễm không khí vẫn là thách thức lớn, một số thành phố đã thành công trong việc cải thiện chất lượng không khí nhờ áp dụng các biện pháp kiểm soát nghiêm ngặt. Bắc Kinh (Trung Quốc), Seoul (Hàn Quốc) và Rybnik (Ba Lan) đã giảm đáng kể mức độ ô nhiễm bằng cách hạn chế khí thải từ phương tiện giao thông, nhà máy điện và công nghiệp, đồng thời đầu tư vào năng lượng sạch và giao thông công cộng.
Ngoài ra, Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đã ký kết thỏa thuận kiểm soát khói mù xuyên biên giới do cháy rừng. Dù hiệu quả của thỏa thuận còn hạn chế, đây vẫn là bước tiến quan trọng trong hợp tác khu vực nhằm giảm ô nhiễm không khí.
Theo WHO, ô nhiễm không khí là mối đe dọa môi trường lớn nhất đối với sức khỏe con người, gây ra khoảng 7 triệu ca tử vong mỗi năm trên toàn cầu. Điều này đặt ra yêu cầu cấp bách về việc kiểm soát ô nhiễm nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng và hệ sinh thái toàn cầu.