Tin tứcBảo tàng Manchester, nằm ở vùng tây bắc nước Anh, đang lưu giữ hơn 40.000 hiện vật châu Phi. Phần lớn trong số này từng được cất giữ trong kho sau khi được đưa về Anh trong thời kỳ Đế quốc Anh thông qua hoạt động thương mại, nghiên cứu nhân chủng học, tịch thu và cướp bóc.
Bà Sylvia Mgbeahurike, người đại diện Cộng đồng Igbo Greater Manchester, đơn vị đồng sáng tạo không gian trưng bày này, cho biết, một số hiện vật được trao tặng, một số bị đánh cắp, một số khác bị chiếm đoạt bằng vũ lực trong quá trình chinh phục.
Tượng gỗ chạm khắc. - Ảnh: Bảo tàng Manchester.
Phòng trưng bày mang tên Africa Hub đặt ra câu hỏi liệu các cổ vật này có nên được hoàn trả về cộng đồng gốc hay khộng, hoặc liệu chúng có thể được chia sẻ và tôn vinh theo những cách mới tại Manchester. Bảo tàng kêu gọi công chúng liên hệ nếu nhận diện được bất kỳ hiện vật nào.
Trên toàn cầu, các lời kêu gọi hoàn trả những cổ vật bị cướp bóc và hài cốt tổ tiên đang được lưu giữ tại các cơ sở phương Tây ngày càng gia tăng, như một phần của phong trào kéo dài nhiều năm nhằm tìm kiếm sự bồi thường cho chủ nghĩa thực dân và chế độ nô lệ.
Trong khi hầu hết các phòng trưng bày và triển lãm của bảo tàng phản ánh kết quả của nhiều năm nghiên cứu, không gian trưng bày mới này cố ý phơi bày những khoảng trống trong kiến thức của chính bảo tàng.
Nón được đan từ lá cọ. - Ảnh: Bảo tàng Manchester.
Các hiện vật, bao gồm nhạc cụ, ghế ngồi và tượng chạm khắc, đã được đưa vào bộ sưu tập thông qua việc quyên tặng, mua bán hoặc chuyển giao giữa các tổ chức, thường chỉ kèm theo rất ít thông tin ngoài tên người hiến tặng hoặc cơ quan chuyển giao.
Theo Bảo tàng Manchester, hồ sơ của họ hiếm khi cho biết ai đã tạo ra những hiện vật này, chúng được chế tác khi nào hoặc tên gọi ban đầu là gì. Các hồ sơ cũng không cho biết ai từng sở hữu chúng, chúng được sử dụng ra sao hay vì sao chúng có ý nghĩa đối với con người.
Dù một số nỗ lực hoàn trả đã được triển khai tại châu Âu và các khu vực khác, nhiều cổ vật và hài cốt người từ châu Phi và các vùng khác trên thế giới hiện vẫn đang được lưu giữ tại nhiều cơ sở.
Tháng 3 vừa qua, các nhà vận động đã kêu gọi chính phủ khắc phục điều mà họ mô tả là “khoảng trống pháp lý”, cho phép các bảo tàng và tổ chức khác tiếp tục lưu giữ và trưng bày hài cốt tổ tiên.
