Tổng thống Nga Vladimir Putin trong tuần này cho biết, các nguyên tắc cơ bản về răn đe hạt nhân của Nga cần phải được điều chỉnh để phù hợp với thực tế hiện tại.
Chủ nhân Điện Kremlin chỉ ra, tình hình quân sự và chính trị hiện nay đang thay đổi mạnh mẽ và Moscow phải tính đến điều này, bao gồm cả sự xuất hiện của các mối đe dọa và rủi ro quân sự mới.
Một số nhà phân tích cho rằng, tuyên bố của ông Putin về điều chỉnh học thuyết hạt nhân có thể cho thấy Nga đang vẽ lại lằn ranh đỏ trong chính sách răn đe hạt nhân.
Ông Putin nhấn mạnh, Moscow có thể đáp trả hạt nhân với một cuộc tấn công thông thường xuyên biên giới lớn có sự tham gia của máy bay, tên lửa hoặc máy bay không người lái. Một cường quốc hạt nhân đối thủ hỗ trợ quốc gia khác tấn công Nga cũng sẽ bị coi là một bên tham gia cuộc tấn công đó.
Nói như vậy, việc phương Tây cho phép Ukraine tấn công sâu vào lãnh thổ Nga bằng các tên lửa tầm xa mà họ viện trợ như ATACMS của Mỹ và Storm Shadows của Anh sẽ bị coi là thuộc diện áp dụng quy tắc răn đe hạt nhân của Nga.
Cuộc tập trận hạt nhân chiến thuật của Nga được tiến hành theo 3 giai đoạn. Tuy nhiên, phương Tây dường như đã phớt lờ, buộc Nga phải đưa ra tín hiệu mạnh mẽ hơn.
Ông Vladimir Avatkov, một quan chức Nga, cho biết việc công bố những thay đổi trong học thuyết đã cho phép Moscow đi trước bất kỳ quyết định nào của phương Tây về trang bị tên lửa tầm xa cho Ukraine.
Tuy nhiên, nhiều ý kiến cũng cho rằng đây chỉ là đòn tâm lý của Nga. Ông Andreas Umland, một nhà phân tích tại Viện Quan hệ Quốc tế Thụy Điển, đánh giá đây chỉ là một đòn tâm lý. "Nó được thiết kế để ‘nắn gân’ các nhà lãnh đạo và cử tri ở các nước ủng hộ Ukraine", ông nhận định.
Đến nay, phương Tây đã nhiều lần vượt qua lằn ranh đỏ của Nga trong cuộc xung đột Ukraine. Chỉ còn 2 lằn ranh đỏ nữa mà phương Tây chưa chạm đến là: đưa quân vào Ukraine và cho phép Kiev tấn công vào sâu lãnh thổ Nga.
Nếu phương Tây tiếp tục vượt những lằn ranh đỏ này, Moscow có thể sẽ không còn nhắm mắt làm ngơ.
Sergei Markov, cựu cố vấn của Điện Kremlin, cho biết những điều chỉnh học thuyết hạt nhân sẽ mở ra cơ hội cho Nga sử dụng vũ khí hạt nhân chiến thuật trên chiến trường trong một số tình huống nhất định, cụ thể là chống lại Ukraine.
Ông Markov dự đoán, Nga có thể sử dụng vũ khí hạt nhân chiến thuật chống lại Ukraine hoặc các căn cứ không quân ở Romania hoặc Ba Lan nếu máy bay chiến đấu của Ukraine xuất kích từ đó và nếu Kiev, với sự hỗ trợ bởi vệ tinh của Mỹ hoặc Anh, sử dụng máy bay chiến đấu để tấn công chính Moscow hoặc các khu vực ở miền Trung nước Nga.
Robert David English, Phó Giáo sư về chính sách đối ngoại quốc tế và phân tích quốc phòng tại Đại học Nam California, cũng nêu ra một số kịch bản đáp trả của Nga nếu phương Tây cấp vũ khí tầm xa cho Ukraine.
"Nga có thể đáp trả theo nhiều cách, từ tấn công vào các mục tiêu của Ukraine đến phá hủy vệ tinh hoặc hệ thống thông tin liên lạc dưới nước của phương Tây", ông English nhận định.
Tuy nhiên, ông cho rằng ít có khả năng phương Tây cho phép Ukraine dùng vũ khí viện trợ tấn công vào sâu đất Nga, ít nhất trong tương lai gần. Vì vậy, trước mắt, Nga sẽ tập trung tìm cách làm suy yếu sự ủng hộ của phương Tây dành cho Ukraine và răn đe bằng những lằn ranh đỏ.
