Mỗi loại quả trong mâm ngũ quả đều có ý nghĩa riêng, tượng trưng cho thuyết ngũ hành, tùy theo từng vùng miền và ước nguyện, cầu mong của gia chủ trong năm mới mà mâm ngũ quả có phần "biến tấu" thay đổi cho phù hợp.
Ảnh minh họa: internet
Ý nghĩa từng loại quả
Mâm ngũ quả là mâm quả gồm 5 loại khác nhau, mỗi loại tượng trưng cho một ước nguyện của gia chủ, thông qua tên gọi và màu sắc. Ngoài ra, “ngũ” còn thể hiện ước muốn của người Việt đạt được ngũ phúc lâm môn: Phúc, quý, thọ, khang, ninh.
Tùy theo từng vùng miền với đặc trưng về khí hậu, sản vật và quan niệm riêng mà người ta chọn các loại quả khác nhau để bày mâm ngũ quả.
· Chuối: Tượng trưng cho con cháu sum vầy, quây quần, đầm ấm, hứng lấy may mắn, bao bọc và chở che.
· Phật thủ: Bàn tay phật che chở cho cả gia đình.
· Bưởi: Mong muốn an khang, thịnh vượng.
· Quả lê hoặc dưa lê: Tượng trưng cho sự thành đạt, thăng tiến.
· Cam, quýt: Tượng trưng cho sự thành đạt.
· Lê: Vị ngọt thanh, ngụ ý việc gì cũng trơn tru, suôn sẻ.
· Lựu: Nhiều hạt, tượng trưng cho con đàn cháu đống.
· Đào: Thể hiện sự thăng tiến.
· Táo: Phú quý, giàu sang.
· Thanh long : Rồng mây hội tụ, thể hiện sự phát tài phát lộc.
· Dưa hấu: Căng tròn, mát lành, hứa hẹn sự ngọt ngào, may mắn.
· Quả trứng gà (lê-ki-ma): Lộc trời cho.
· Sung: Gắn với biểu tượng sung mãn, sức khỏe và tiền bạc.
· Đu đủ: Thịnh vượng, đủ đầy.
· Xoài (phát âm giống như “xài”): Cầu mong cho việc tiêu xài không thiếu thốn.
Mâm ngũ quả miền Bắc
Ảnh minh họa: internet
Người miền Bắc bày mâm ngũ quả theo thuyết Ngũ hành trong văn hóa phương Đông là vạn vật dung hòa cùng trời đất. Vì thế, mâm ngũ quả cũng phải phối theo 5 màu: Kim màu trắng, Mộc màu xanh, Thủy màu đen, Hỏa màu đỏ, Thổ màu vàng.
Mâm ngũ quả miền Bắc thường có 5 loại: Chuối, bưởi, đào, hồng, quýt.
Tuy nhiên, do hoa quả, trái cây ngày càng đa dạng nên mâm ngũ quả ngày càng phong phú hơn, người ta cũng không câu nệ cứng nhắc “ngũ quả” nữa mà có thể là bát, cửu, thập quả,… nhưng người ta vẫn gọi là “mâm ngũ quả”.
Mâm ngũ quả miền Trung
Ảnh minh họa: internet
Do đặc thù là vùng có khí hậu khắc nghiệt, ít hoa quả nên mâm ngũ quả ngày Tết của người dân nơi đây có phần đơn giản, không bị bó buộc vào một số loại trái cây nên tùy theo điều kiện của mỗi gia đình mà mâm ngũ quả được trưng bày sao cho phù hợp và đúng theo ý của gia chủ.
Tuy nhiên, một số loại quả thường thấy trên mâm ngũ quả tại vùng này là: Thanh long, chuối, dưa hấu, mãng cầu, dứa, sung, cam, quýt…
Mâm ngũ quả miền Nam
Ảnh minh họa: internet
Người miền Nam bày mâm ngũ quả theo mong muốn “Cầu sung vừa đủ xài” ước mong năm mới đủ đầy, sung túc, tương ứng với 5 loại quả: Mãng cầu, sung, dừa, đu đủ, xoài.
Mâm ngũ quả của người miền Nam thể hiện rõ tính bình dị, dân dã. Tuy nhiên, trong tiềm thức của người miền Nam, mâm ngũ quả kỵ một số loại quả, vì theo phát âm tên gọi mang ý nghĩa không tốt, như:
Chuối: Chúi nhủi, làm ăn không phất lên được.
Lê, táo (bom): Lê lết, đổ bể, dễ thất bại.
Cam, quýt: Quýt làm cam chịu.
Lưu ý khi chọn quả bày mâm ngũ quả
– Chọn quả đang xanh hoặc chín cây để chưng được lâu.
– Không nên rửa quả vì dính nước, quả sẽ mau hư.
– Chọn quả chắc, không trầy, còn cuống và lá để mâm quả xum xuê.
Mâm ngũ quả ngày Tết là nét văn hóa đặc trưng của người Việt, dù có khác nhau giữa các vùng miền nhưng trên hết đều thể hiện sự thành kính hướng về nguồn cội, tổ tiên và ước mong một năm mới an khang, hạnh phúc và đủ đầy.
.jpg?t=o&w=1600&q=85)
