Tin tứcDự kiến, dự án sẽ được triển khai từ năm 2026 và cơ bản hoàn thành vào năm 2030.
Theo báo cáo nghiên cứu tiền khả thi vừa được Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) trình Chính phủ, tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng có chiều dài 403,1 km, bắt đầu từ cửa khẩu Lào Cai (giáp Trung Quốc) và kết thúc tại cảng Lạch Huyện, Hải Phòng. Tuyến đi qua 9 tỉnh, gồm: Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hà Nội, Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Dương và Hải Phòng.
Dự án có tổng mức đầu tư khoảng 194.900 tỉ đồng (tương đương 8,027 tỉ USD), huy động từ nhiều nguồn, bao gồm vốn ngân sách, nguồn tăng thu tiết kiệm chi, phát triển quỹ đất, trái phiếu chính phủ, vốn vay ưu đãi và vốn ODA.
Giai đoạn đầu, tuyến sẽ được xây dựng đường đơn, khổ 1.435 mm, phục vụ cả hành khách và hàng hóa. Tàu khách khai thác với vận tốc 160 km/h, tàu hàng đạt 120 km/h. Dọc tuyến có 31 ga, gồm 3 ga lập tàu, 20 ga hỗn hợp và 8 ga kỹ thuật.
Lãnh đạo Bộ GTVT cho biết, tuyến đường sắt hiện nay khổ 1.000 mm được xây dựng từ thời Pháp thuộc, gây khó khăn trong vận chuyển hàng hóa do phải chuyển tải khi kết nối với đường sắt quốc tế. Vì vậy, đầu tư tuyến đường sắt tiêu chuẩn 1.435 mm không chỉ tăng năng lực vận tải mà còn giúp Việt Nam hội nhập sâu hơn vào hệ thống logistics toàn cầu.
Việc đầu tư tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng được đánh giá là bước đột phá trong hạ tầng giao thông Việt Nam, mở ra cơ hội kết nối thương mại quốc tế.
Theo các chuyên gia kinh tế, khi tuyến đường sắt này hoàn thành, hàng hóa từ các khu công nghiệp miền Bắc có thể xuất khẩu trực tiếp qua Trung Quốc và tiếp tục vận chuyển đến châu Âu bằng tàu liên vận, giúp rút ngắn thời gian và giảm chi phí logistics đáng kể.
Bên cạnh đó, tuyến đường sắt mới cũng tạo điều kiện thuận lợi để Hải Phòng trở thành trung tâm logistics quan trọng của khu vực, kết nối cảng biển với các khu công nghiệp lớn tại Bắc Bộ và Tây Nam Trung Quốc.
Nhằm đẩy nhanh tiến độ thực hiện, Bộ GTVT kiến nghị Quốc hội và Chính phủ áp dụng một số cơ chế, chính sách đặc thù, tương tự dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam.
Cụ thể, Bộ GTVT đề xuất: Cho phép phát hành trái phiếu chính phủ để huy động vốn nếu ngân sách hàng năm không đáp ứng tiến độ.
Huy động vốn ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài, đồng thời cho phép sử dụng nguồn tăng thu, tiết kiệm chi để bổ sung vốn đầu tư.
Tạo điều kiện phát triển đô thị quanh các nhà ga, cho phép các tỉnh điều chỉnh quy hoạch đất đai, xây dựng trung tâm thương mại, khu đô thị mới để tạo nguồn thu từ đấu giá đất, hỗ trợ tài chính cho dự án.
Cho phép các địa phương giữ lại 50% nguồn thu từ khai thác quỹ đất quanh ga đường sắt để phục vụ phát triển hạ tầng.
Ngoài ra, Bộ GTVT cũng đề xuất miễn thi tuyển phương án kiến trúc nhà ga, đẩy mạnh phát triển công nghiệp đường sắt và khai thác mỏ vật liệu xây dựng nhằm đảm bảo tiến độ dự án.
Theo hồ sơ quy hoạch, tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng được xây dựng trên cơ sở nghiên cứu do Công ty HH Tập đoàn Viện thiết kế khảo sát số 5 đường sắt Trung Quốc thực hiện.
Tuy nhiên, Bộ GTVT đã điều chỉnh lại phương án thiết kế, đồng thời bổ sung nghiên cứu đoạn tuyến từ Hải Phòng đi Quảng Ninh để làm cơ sở triển khai trong tương lai. Theo kế hoạch, đoạn tuyến này sẽ được nghiên cứu sau năm 2030, cùng với lộ trình đầu tư tuyến đường sắt ven biển Nam Định – Thái Bình – Hải Phòng – Quảng Ninh.
Hiện Chính phủ đang phối hợp với Ủy ban Kinh tế của Quốc hội để tiến hành các bước thẩm tra, trước khi trình Quốc hội xem xét thông qua chủ trương đầu tư trong kỳ họp bất thường lần thứ 9, dự kiến diễn ra vào giữa tháng 2/2025.
Nếu được thông qua, đây sẽ là một trong những dự án hạ tầng giao thông lớn nhất cả nước trong giai đoạn tới, góp phần thay đổi diện mạo vận tải đường sắt, thúc đẩy phát triển kinh tế và tăng cường kết nối quốc tế.
