Việc áp thuế này được dự báo sẽ có tác động mạnh mẽ tới ngành nông nghiệp và đặc biệt là người nông dân.
Đại biểu Lê Thị Song An (Long An) bày tỏ quan ngại khi cho rằng, thuế GTGT là loại thuế gián thu mà người tiêu dùng cuối cùng phải gánh chịu, tức là người nông dân. Bà nhận định, thuế suất 5% đối với phân bón sẽ đẩy giá thành sản phẩm này lên cao, ảnh hưởng lớn tới chi phí sản xuất và giá nông sản.
“Trong bối cảnh ngành nông nghiệp còn nhiều khó khăn và chưa thể cạnh tranh bền vững với sản phẩm nhập khẩu, việc áp thuế sẽ chỉ làm gánh nặng tăng thêm cho người nông dân”, bà An nhận định.
Đồng quan điểm, đại biểu Thạch Phước Bình (Trà Vinh) cho rằng phân bón là đầu vào thiết yếu của ngành nông nghiệp, nếu áp dụng thuế sẽ làm tăng chi phí sản xuất, đẩy giá nông sản lên cao, ảnh hưởng đến thu nhập của nông dân cũng như giá cả cho người tiêu dùng. Ông Bình nhấn mạnh rằng, với đặc thù là quốc gia nông nghiệp, Việt Nam nên miễn thuế cho phân bón để giảm gánh nặng cho người sản xuất.
Đại biểu Tạ Văn Hạ (Quảng Nam) thì cảnh báo về bất lợi khi người nông dân không thể khấu trừ thuế GTGT đầu vào nếu không có hóa đơn khi mua phân bón. Ông Hạ đề nghị giảm thuế suất phân bón xuống 0% để giảm tác động tiêu cực cho nông dân. Ông còn chỉ ra rằng, người nông dân vốn đã phải đối mặt với nhiều khó khăn, “nay lại thêm gánh nặng cạnh tranh cho doanh nghiệp phân bón”, điều này, theo ông Hạ, là “không hợp lý và tội cho nông dân”.
Tuy nhiên, một số đại biểu lại nhìn nhận việc áp thuế 5% đối với phân bón có thể mang lại lợi ích. Đại biểu Trịnh Xuân An (Đồng Nai) khẳng định, chính sách này sẽ đem lại lợi ích cho “ba nhà”: nhà nông, nhà nước và doanh nghiệp.
Theo ông An, khi doanh nghiệp được khấu trừ thuế đầu vào sẽ giúp giảm giá bán sản phẩm. Ông An cho rằng, thuế 5% sẽ không làm giá phân bón tăng 5% như lo ngại mà thực tế có thể tạo điều kiện cạnh tranh bình đẳng giữa doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp nhập khẩu, qua đó ổn định giá phân bón và hỗ trợ nông dân.
Bên cạnh tranh luận, các đại biểu đều nhấn mạnh rằng, việc điều chỉnh thuế cần xem xét kỹ lưỡng tác động lên người nông dân và ngành nông nghiệp. Các bên liên quan cần đánh giá chi tiết để xây dựng một chính sách phù hợp, vừa đảm bảo nguồn thu cho nhà nước, vừa hỗ trợ sản xuất và bảo vệ quyền lợi của người nông dân.