Tin tứcTheo PGS.TS Phan Hữu Nghị, Phó Viện trưởng Viện Ngân hàng - Tài chính (Đại học Kinh tế Quốc dân), thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản là một trong những nguồn thu quan trọng của hệ thống thuế TNCN. Tuy nhiên, cách tính thuế hiện nay còn nhiều bất cập. Hiện nay, người bán bất động sản phải nộp thuế bằng 2% tổng giá trị giao dịch, dù lãi hay lỗ, dẫn đến nhiều bất hợp lý.
Ông Nghị cho rằng mức thuế 2% tuy đơn giản và dễ thu, nhưng tạo ra lỗ hổng lớn trong việc kê khai giá chuyển nhượng. Nhiều người bán đã khai giá thấp hơn thực tế để giảm số thuế phải nộp, gây thất thu ngân sách và làm méo mó thị trường. Vì vậy, ông đề xuất chỉ thu thuế khi bán nhà có lãi, với mức 20% trên phần chênh lệch giữa giá mua và giá bán, tương tự cách đánh thuế thu nhập doanh nghiệp.
Dù vậy, việc xác định giá mua vẫn là một thách thức, nhất là với các giao dịch từ nhiều năm trước, khi chưa có cơ chế quản lý giá minh bạch. Tuy nhiên, theo ông Nghị, hiện cơ quan thuế đã có đủ dữ liệu về giá mua - bán, nên có thể đối chiếu và kiểm soát việc kê khai giá trị giao dịch. Nếu áp dụng chính sách đánh thuế theo lợi nhuận thực tế, thị trường bất động sản sẽ vận hành minh bạch hơn, hạn chế tình trạng thổi giá.
Bên cạnh thuế thu nhập từ chuyển nhượng, một số chuyên gia cũng đề xuất đánh thuế bất động sản từ căn nhà thứ hai nhằm hạn chế đầu cơ. TS. Nguyễn Trí Hiếu, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển Thị trường Tài chính và Bất động sản Toàn cầu, nhận định Việt Nam hiện chưa áp dụng thuế tài sản hiệu quả, dẫn đến tình trạng tích trữ nhà đất, làm suy giảm nguồn cung cho người có nhu cầu thực.
Ông Hiếu dẫn chứng rằng tại Mỹ, Canada, Nhật Bản hay Hàn Quốc, thuế tài sản được áp dụng hàng năm với mức thuế dao động từ 1-3% trên tổng giá trị nhà đất. Thậm chí, tại Mỹ, ngay cả căn nhà đầu tiên cũng phải chịu thuế, nhưng lãi vay mua nhà được khấu trừ vào thu nhập chịu thuế. Căn nhà thứ hai trở đi không có ưu đãi, chịu thuế như bất động sản thông thường.
Do đó, ông Hiếu cho rằng Việt Nam nên áp dụng thuế đối với căn nhà thứ hai để hạn chế đầu cơ, góp phần bình ổn thị trường. Tuy nhiên, đề xuất này chưa nhận được sự đồng thuận từ một số chuyên gia.
Bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam (VTCA), cho rằng không thể đánh đồng mọi loại bất động sản. Một người sở hữu hai căn nhà nhỏ không thể bị đánh thuế ngang với người sở hữu biệt thự lớn. Theo bà, thay vì đánh thuế căn nhà thứ hai, Việt Nam nên áp dụng thuế tài sản dựa trên giá trị bất động sản, tương tự cách đánh thuế với các tài sản có giá trị cao như tàu thuyền, máy bay.
Dù còn nhiều ý kiến trái chiều, các chuyên gia đều đồng thuận rằng hệ thống thuế bất động sản tại Việt Nam cần được cải tiến để đảm bảo công bằng, hạn chế thất thu và giúp thị trường vận hành minh bạch hơn.