Động thái này được đánh giá là vô cùng cần thiết trong bối cảnh Việt Nam đang đối mặt với xu hướng giảm sinh nghiêm trọng, đặc biệt ở khu vực thành thị. Theo chuyên gia dân số, đây là một trong những bước đi quan trọng nhằm ngăn chặn tình trạng giảm mức sinh, đồng thời tạo điều kiện để các chính sách dân số được triển khai hiệu quả hơn.
Văn bản của Bộ Chính trị chỉ đạo sửa đổi quy định về việc xử lý vi phạm chính sách dân số, bao gồm việc không xử lý kỷ luật đối với đảng viên sinh con thứ 3 trở lên, là một phần trong nỗ lực tạo ra những thay đổi tích cực trong công tác dân số của Việt Nam. Điều này đồng bộ với việc sửa đổi các quy định pháp lý liên quan và hỗ trợ quá trình triển khai chính sách dân số mới.
Giáo sư Nguyễn Đình Cử, nguyên Viện trưởng Viện Dân số và các vấn đề xã hội, đánh giá chủ trương này rất kịp thời và cấp bách. Ông cho biết, việc thay đổi này không chỉ tác động trực tiếp đến đảng viên mà còn có ý nghĩa lớn đối với toàn bộ xã hội, nhất là khi mức sinh của Việt Nam đang giảm mạnh, đặc biệt tại các thành phố lớn. Với hơn 5,6 triệu đảng viên, đây là một bước đi đột phá trong chính sách dân số, kỳ vọng sẽ giúp đảo ngược xu hướng giảm sinh hiện nay.
Cùng với việc sửa đổi các quy định xử lý kỷ luật, Bộ Chính trị còn yêu cầu khẩn trương hoàn thiện các văn bản pháp luật liên quan đến số lượng con trong gia đình, với mục tiêu hoàn thành trong quý 1/2025. Bước tiếp theo là đẩy nhanh tiến độ xây dựng và trình Quốc hội thông qua Luật Dân số vào năm 2025.
Theo báo cáo mới nhất của Tổng cục Thống kê, mức sinh của Việt Nam hiện nay đang ở mức thấp kỷ lục, chỉ đạt 1,91 con/phụ nữ, thấp hơn mức sinh thay thế. Điều này gây ra lo ngại về tình trạng già hóa dân số nhanh chóng, thiếu hụt lao động, và các vấn đề an sinh xã hội trong tương lai.
Giáo sư Cử cũng bày tỏ lo ngại về tác động của mức sinh thấp kéo dài, đặc biệt ở các khu vực đô thị và vùng Đông Nam Bộ, nơi mức sinh đã xuống thấp hơn mức thay thế. Nếu tình trạng này không được cải thiện, Việt Nam sẽ đối mặt với tỷ lệ tăng dân số âm vào năm 2059, một tình huống nghiêm trọng đối với nền kinh tế và xã hội.
Dự thảo Luật Dân số mới do Bộ Y tế soạn thảo cũng dự kiến sẽ không quy định số con đối với mỗi cặp vợ chồng, mà thay vào đó sẽ trao quyền quyết định cho các cá nhân, cặp vợ chồng trong việc sinh đẻ. Đây là một bước tiến quan trọng, thể hiện sự thay đổi căn bản trong chính sách dân số của Việt Nam.
Với các biện pháp cải cách và điều chỉnh này, Việt Nam hy vọng sẽ ngừng đà giảm sinh, khôi phục sự phát triển bền vững và bảo vệ quyền lợi của người dân trong bối cảnh dân số đang già hóa nhanh chóng.
