Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải nêu thực trạng tại nhiều đô thị lớn, trong đó Hà Nội có những khu phố kinh doanh du lịch sầm uất ngay sát đường tàu, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn. Việc di dời các hộ dân tại những khu vực này cần nguồn kinh phí rất lớn, đặt ra bài toán về tái định cư và quản lý đô thị. Bà Hải đặt câu hỏi: “Liệu có cách nào để bố trí lại hợp lý cho họ hay không?”
Bên cạnh đó, dự thảo luật sửa đổi cũng bổ sung cơ chế thu hút đầu tư vào hạ tầng đường sắt, trong đó cho phép địa phương dùng ngân sách để hỗ trợ giải phóng mặt bằng, tái định cư. Ngoài ra, các hình thức đầu tư như BT, BOT, BTO cũng được khuyến khích để huy động nguồn lực xã hội.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh cần phải đẩy nhanh tiến độ phát triển đường sắt, đặt câu hỏi vì sao hệ thống đường sắt Việt Nam vẫn chậm phát triển dù đã có luật. Ông dẫn chứng tuyến Cát Linh - Hà Đông mất 10 năm để hoàn thành, trong khi TPHCM mới khánh thành metro đầu tiên sau nhiều năm chậm trễ. Chủ tịch Quốc hội đề nghị phải có chương riêng trong luật về đường sắt tốc độ cao và đường sắt đô thị, đồng thời ưu tiên nguồn lực, công nghệ và đào tạo nhân lực để hiện đại hóa ngành đường sắt.
Về vấn đề quản lý vận hành, dự thảo luật cũng sửa đổi quy định về cấp giấy phép lái tàu, trong đó có đề xuất giao Bộ trưởng Bộ Xây dựng quy định chi tiết. Tuy nhiên, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho rằng đây là ngành nghề kinh doanh có điều kiện, do đó cần được quy định ngay trong luật thay vì giao cho bộ trưởng.
Dự thảo luật sửa đổi lần này cũng bổ sung quy định về tiêu chí đặt hàng doanh nghiệp trong phát triển công nghiệp đường sắt. Theo Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Danh Huy, ngành đường sắt cần nguồn vốn lớn, do đó cần cơ chế đảm bảo đầu ra để khuyến khích doanh nghiệp đầu tư.
Các ý kiến tại phiên họp thống nhất rằng, để đưa đường sắt Việt Nam phát triển đúng tiềm năng, cần có chính sách ưu tiên rõ ràng, không chỉ về vốn mà còn về quản lý, vận hành và thu hút đầu tư, đảm bảo hệ thống đường sắt không bị bỏ quên trong khi các loại hình giao thông khác phát triển mạnh mẽ.
