Ông nêu rõ yêu cầu cải cách mạnh mẽ trong công tác lập pháp, quản lý nhà nước, và nhấn mạnh việc từ bỏ tư duy “không quản được thì cấm”.
Trong bối cảnh Việt Nam đang đứng trước nhiều thách thức và cơ hội phát triển mới, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước nhấn mạnh rằng đây là kỳ họp có khối lượng công việc lớn nhất kể từ đầu nhiệm kỳ đến nay.
Quốc hội cần thể chế hóa nhanh chóng các nghị quyết của Hội nghị Trung ương 10 khóa XIII, đồng thời giải quyết nhiều vấn đề quan trọng của đất nước, tạo tiền đề cho sự phát triển trong kỷ nguyên mới.
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước nhìn nhận, mặc dù Quốc hội đã có nhiều cải cách trong thời gian qua, song vẫn còn nhiều điểm nghẽn trong tổ chức và hoạt động, đặc biệt là về thể chế. Ông nhấn mạnh, thể chế chính là "điểm nghẽn" của "điểm nghẽn", bởi việc xây dựng và hoàn thiện pháp luật hiện nay chưa đáp ứng đủ nhu cầu thực tiễn. Một số luật mới ban hành đã phải sửa đổi, các quy định còn chồng chéo, thiếu đồng bộ, và đôi khi gây cản trở cho việc thực thi, dẫn đến thất thoát và lãng phí nguồn lực.
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước chỉ rõ, hệ thống pháp luật hiện tại chưa tạo ra môi trường thuận lợi để thu hút các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Thủ tục hành chính vẫn còn rườm rà, dịch vụ công trực tuyến dù đã được cải thiện nhưng vẫn chưa thật sự thuận tiện và thông suốt. Hơn nữa, phân cấp và phân quyền chưa triệt để, dẫn đến việc trách nhiệm không rõ ràng, khiến bộ máy hành chính vẫn còn cồng kềnh, chồng lấn giữa lập pháp và hành pháp.
Để khắc phục những vấn đề này, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước nhấn mạnh rằng Quốc hội cần đổi mới mạnh mẽ công tác lập pháp, chuyển đổi tư duy xây dựng pháp luật theo hướng vừa đảm bảo quản lý nhà nước hiệu quả, vừa khuyến khích sự sáng tạo, giải phóng sức sản xuất và khơi thông mọi nguồn lực phát triển. Ông cũng đặc biệt nhấn mạnh việc từ bỏ tư duy "không quản được thì cấm", thay vào đó là sự linh hoạt, tập trung vào các quy định có tính nguyên tắc, khung pháp lý ổn định và lâu dài, tránh quy định quá chi tiết và rườm rà.
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước yêu cầu, đối với những vấn đề có tính chất biến động thường xuyên, cần giao cho Chính phủ và địa phương quyền tự quyết để đảm bảo tính linh hoạt trong quản lý và điều hành. Ông cũng khẳng định không nên hành chính hóa hoạt động của Quốc hội và không luật hóa các nghị định hay thông tư, nhằm đảm bảo tính linh hoạt trong xây dựng chính sách.
Ngoài ra, Quốc hội cần lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm trong mọi chính sách, thường xuyên đánh giá hiệu quả và chất lượng sau khi ban hành để kịp thời điều chỉnh những bất cập, tránh gây lãng phí các nguồn lực. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước đề nghị Quốc hội chủ động phát hiện và tháo gỡ các điểm nghẽn do các quy định pháp luật gây ra, đồng thời thúc đẩy cải cách triệt để thủ tục hành chính, giảm chi phí tuân thủ cho người dân và doanh nghiệp.
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kiểm soát quyền lực trong quá trình xây dựng pháp luật, đề cao trách nhiệm của các cơ quan, nhất là người đứng đầu. Ông kêu gọi quyết tâm chống tiêu cực, chống lại "lợi ích nhóm" trong quá trình lập pháp và quản lý nhà nước.
Cuối cùng, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước nhấn mạnh Quốc hội cần nâng cao chất lượng giám sát tối cao, xác định rõ phương pháp và hình thức giám sát phù hợp với thực tiễn. Điều này sẽ giúp tránh sự trùng lặp với các cơ quan nhà nước khác, đồng thời nâng cao chất lượng của hoạt động chất vấn, giải trình và giám sát việc thực thi các kiến nghị.
Với những định hướng và yêu cầu cải cách mạnh mẽ, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm kỳ vọng Quốc hội sẽ tiếp tục đổi mới tổ chức và hoạt động, bảo đảm vai trò cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất, tạo tiền đề cho sự phát triển của đất nước trong kỷ nguyên mới.