Tin tứcĐây là những nội dung mới trong Nghị định (NĐ) 282/2025/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng chống tệ nạn xã hội; phòng chống bạo lực gia đình.
Kỳ vọng nhưng còn băn khoăn
Nghị định được kỳ vọng góp phần xây dựng môi trường gia đình an toàn, văn minh, song vẫn đặt ra nhiều câu hỏi về tính khả thi trong thực tế. Luật sư Trương Văn Tuấn, Trưởng Văn phòng Luật sư Trạng Sài Gòn, cho biết NĐ 282/2025/NĐ-CP đã bổ sung, mở rộng phạm vi xử phạt về các vi phạm hành chính liên quan phòng chống bạo lực gia đình, thay cho NĐ 144/2021/NĐ-CP.
Nghị định mới xử lý không chỉ hành vi bạo lực thể xác mà còn cả bạo lực tinh thần, kinh tế, tình dục; hành vi bỏ bê, không chăm sóc, ép buộc các thành viên gia đình làm những việc trái ý muốn. Về hình phạt bổ sung, nghị định không chỉ điều chỉnh mức phạt mà còn mở rộng biện pháp khắc phục hậu quả, như buộc xin lỗi công khai, giám sát hoặc áp dụng biện pháp khác theo từng hành vi. Luật sư Trương Văn Tuấn nhận định đây là bước tiến lớn trong bảo vệ nạn nhân và tạo cơ sở pháp lý thống nhất, phù hợp với đời sống gia đình hiện nay.
Theo báo NLD, Luật sư Đào Thị Bích Liên, Văn phòng Luật sư Hà Hải và Cộng sự, cho rằng dù nghị định có nhiều tiến bộ, hiệu quả thực thi vẫn là yếu tố quyết định. Nhiều hành vi bạo lực, đặc biệt là bạo lực tinh thần, tình dục, kinh tế… diễn ra kín đáo, khó chứng minh; nạn nhân e ngại tố cáo. Trong khi đó, lực lượng cơ sở còn hạn chế kỹ năng nhận diện và hỗ trợ, quan niệm “chuyện nhà tự giải quyết” vẫn phổ biến, làm giảm hiệu quả răn đe.
Để nghị định đi vào cuộc sống
Luật sư Đào Thị Bích Liên đề xuất đào tạo thực chất lực lượng cơ sở để nhận diện đúng các dạng bạo lực tinh thần, kinh tế, hành vi kiểm soát. Đồng thời tăng cường minh bạch trong thực thi qua thống kê, báo cáo, công khai (trong phạm vi phù hợp) các trường hợp xử phạt để tạo hiệu ứng răn đe. Công tác tuyên truyền cũng cần thay đổi nhận thức cộng đồng, giảm kỳ thị nạn nhân và xóa bỏ quan niệm “chuyện nhà tự giải quyết”. Với trường hợp tái phạm hoặc có dấu hiệu nguy hiểm, cần áp dụng nghiêm biện pháp bổ sung hoặc chuyển sang xử lý hình sự.
Ở góc nhìn tương tự, luật sư Trương Văn Tuấn nhấn mạnh pháp luật chỉ phát huy hiệu quả khi quy định có tính thực thi. Tuyên truyền phải đi trước để người dân hiểu thế nào là bạo lực gia đình, quyền được bảo vệ và cơ chế hỗ trợ. Công tác kiểm tra, giám sát cần theo hướng “phát hiện sớm - can thiệp sớm”, cán bộ cơ sở thường xuyên theo dõi tình hình hộ gia đình để kịp thời phối hợp giải quyết.
Luật sư Trương Văn Tuấn lưu ý mục đích xử phạt không chỉ răn đe mà còn giáo dục người vi phạm thực hiện đúng pháp luật. Vì vậy, không nên áp dụng chế tài cứng nhắc, tránh “tác dụng ngược”. Có thể thay thế bằng cam kết không tái phạm, lao động công ích, tham gia các buổi giáo dục pháp luật… Biện pháp xử phạt hành chính chỉ nên là lựa chọn cuối cùng. Đồng thời, trách nhiệm theo dõi, đánh giá thực hiện nghị định phải minh bạch, rõ ràng để hệ thống vận hành thống nhất.
Đồng hành cùng người tố giác
Luật sư Trần Thị Thanh Thảo, Giám đốc Công ty Luật TNHH Thảo Trần, đề xuất tăng cường hệ thống phát hiện và hỗ trợ nạn nhân qua đường dây nóng, ứng dụng phản ánh, nơi lưu trú tạm thời, cơ chế bảo vệ khẩn cấp, tư vấn pháp lý và hỗ trợ tâm lý. Đồng thời quy định rõ thời hạn xử lý, trách nhiệm từng cơ quan để bảo đảm người tố giác được bảo vệ, tránh bị trả thù. Khi thực thi nghiêm túc, minh bạch và phối hợp đồng bộ, nghị định sẽ góp phần xây dựng môi trường gia đình an toàn, văn minh và hạnh phúc.
