Tin tứcCặp rồng đá thành bậc đặc biệt đang được lưu giữ tại Khu di tích Cổ Loa tại xã Cổ Loa, huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội, nằm trong danh sách xét duyệt công nhận là Bảo vật quốc gia, theo Quyết định số 73 do Thủ tướng Chính phủ ký ngày 18/1/2024. Cổ vật được làm từ Năm Nhâm Tý, niên hiệu Long Đức, thời Lê trung hưng (1732).
Bộ thành bậc bằng đá được đặt trước Nghi môn ngoại, Đền Cổ Loa, hay còn được gọi là Đền Thượng, Đền thờ Vua An Dương Vương, tọa lạc trên một khu đất cao, thuộc góc Tây Nam thành Nội.
Hình thức độc đáo của cặp rồng đá thành bậc Đền Thượng (Cổ Loa) thể hiện ở việc chạm khắc hoa văn rất đặc biệt, mang những nét điển hình của nghệ thuật điêu khắc thời Lê Trung Hưng đầu thế kỷ 18.
Không như đôi rồng thành bậc phía sau của Điện Kính Thiên hay thành bậc rồng ở Lam Kinh mang dáng dấp đặc trưng của thành bậc cung điện, cặp rồng đá thành bậc Đền Thượng (Cổ Loa) có sự kết hợp giữa biểu tượng vương quyền (rồng 5 móng) và rồng 4 móng, do Đền Thượng là Quốc từ.
Đôi rồng được chạm từ đá nguyên khối. Hai bên thành bậc có cấu trúc và hoa văn trang trí tương đối giống nhau.
Đề tài chủ đạo là hình rồng được chạm ở tư thế vận động từ trên xuống dưới theo chiều dọc của thành bậc. Đầu rồng ngẩng cao, trán dô, má hóp, mũi sư tử, mắt tròn, tai thú, đôi sừng có nhánh dài, chạm tới cả khúc thân thứ nhất, miệng rộng ngậm ngọc, lưỡi ngắn, nanh nhọn, viền xung quanh hàm dưới trang trí họa tiết dải mây xoắn nhỏ, râu mép uốn lượn trải dài từ mắt tới thân, lượn sóng bay về phía sau gáy.
Đáng chú ý, rồng được điêu khắc ở tư thế tay vuốt râu.
Đôi rồng được tạo tác kết hợp giữa tượng tròn và phù điêu, biểu tượng rồng cùng văn mây, tạo nên sự sống động, uyển chuyển, nhưng cũng đầy mạnh mẽ trên không gian dày đặc mây bay.
Nét độc đáo khác của thành bậc Đền Thượng còn nằm ở các hình tượng của "bát bửu" thể hiện trên bệ rồng phía Tây. Những hoa văn trang trí này kết hợp giữa Đạo giáo và Phật giáo, đã tạo nên những hòa điệu tâm linh và triết lý tôn giáo, phản ánh tư tưởng nghệ thuật mang tính thời đại, gắn liền với mong ước về một cuộc sống viên mãn, hạnh phúc, gửi gắm ước vọng của người xưa tới thần linh.
Cặp rồng đá Đền Thượng còn có sự kết hợp với ba cây hương đá phía trước còn được gọi là "Thiên thạch trụ" - ba trụ chuyển nguồn sinh học của tầng trời xuống dưới đất. Theo quan niệm tâm linh và triết học, cây hương đá ngoài trời chính là sự kết nối giữa âm-dương, trời-đất, là cột thông thiên giữa trời và đất, mang ý nghĩa cầu cho mưa thuận gió hòa, cầu cho những điều tốt đẹp đến với đời sống con người.
Có thể nói, cặp rồng đá Đền Thượng là hình tượng biểu trưng cho năng lượng của trời đất, là hình ảnh thể hiện sự biểu trưng cho nhà vua và quyền lực của nhà vua - Đức vua An Dương Vương, là vật thiêng mang lại sinh khí cho chốn linh thiêng như ngôi đền thờ Đức vua.
