Tin tứcKhi cười, gương mặt dễ bị đánh giá là già hơn so với lúc giữ nét trung tính hay biểu cảm ngạc nhiên.
Nghiên cứu do giáo sư Tzvi Ganel (Đại học Ben-Gurion, Israel) và giáo sư Melvyn A. Goodale (Đại học Western, Canada) thực hiện đã thu hút nhiều sự chú ý vì chạm vào thói quen quen thuộc của hầu hết mọi người: tin rằng “cười giúp trẻ lâu”.
Trong loạt thực nghiệm, nhóm nghiên cứu sử dụng hình ảnh của cùng một người nhưng với ba trạng thái khác nhau: mỉm cười, gương mặt trung tính và vẻ ngạc nhiên. Người tham gia được yêu cầu đoán độ tuổi của từng hình ảnh.
Kết quả gây bất ngờ: khuôn mặt đang cười bị đánh giá là già nhất. Hình ảnh thể hiện sự ngạc nhiên lại được chấm trẻ nhất, còn nét mặt trung tính nằm giữa hai mức này.
Phát hiện này đi ngược niềm tin phổ biến vốn gắn nụ cười với hình ảnh trẻ trung, lạc quan. Nhưng theo các nhà khoa học, kết quả phản ánh đúng cách não bộ xử lý tín hiệu từ khuôn mặt.
Nhóm tác giả giải thích rằng khi cười, các cơ vùng mắt co lại mạnh, tạo nên những nếp nhăn nhỏ – thường được gọi là “vết chân chim”. Đây là dấu hiệu quen thuộc mà mắt người liên tưởng đến sự lão hóa.
Trong khi đó, khi ngạc nhiên, đôi mắt mở to khiến da vùng quanh mắt và trán căng hơn. Hiệu ứng này làm các nếp nhăn mờ đi, khiến gương mặt trẻ hơn trong mắt người quan sát. Chính sự thay đổi vi mô này khiến người xem vô thức đánh giá độ tuổi khác nhau dù khuôn mặt là của cùng một người.
Một điểm đáng chú ý là sau khi hoàn thành phần đánh giá, người tham gia được hỏi lại quan điểm của họ. Phần lớn vẫn khẳng định nụ cười giúp trông trẻ hơn, dù dữ liệu họ tạo ra cho thấy điều ngược lại.
Giáo sư Ganel gọi đây là “hiệu ứng hào quang”. Theo ông, não bộ gán nụ cười với cảm giác dễ chịu, thân thiện và tích cực. Những giá trị này mạnh đến mức đè lên sự thật mà mắt nhìn thấy, khiến ký ức về gương mặt cười trở nên trẻ hơn so với đánh giá trực tiếp trong thực nghiệm.
Nói cách khác, hình ảnh nụ cười trong trí nhớ luôn đẹp và tươi tắn hơn thực tế tại thời điểm quan sát.
Dù nghiên cứu cho thấy nụ cười có thể khiến khuôn mặt bị “cộng” thêm vài tuổi khi nhìn bằng mắt thường, các chuyên gia tâm lý không khuyến khích việc hạn chế nụ cười.
Tiến sĩ Wendy L. Patrick, nhà nghiên cứu hành vi tại Mỹ, nhận định rằng lợi ích của nụ cười trong giao tiếp vượt xa những lo ngại về vẻ ngoài. Một nụ cười chân thành giúp con người dễ kết nối, tạo cảm giác tin cậy và góp phần cải thiện sức khỏe tinh thần.
Nụ cười cũng được xem là hành động có tác dụng lan tỏa tâm trạng tích cực. Người đối diện thường phản hồi bằng một nụ cười khác, giúp cuộc trò chuyện trở nên dễ dàng và cởi mở hơn. Trong nhiều tình huống, sự thân thiện mà nụ cười mang lại mang ý nghĩa lớn hơn nhiều so với những nếp nhăn nhỏ xuất hiện quanh mắt.
