Kết quả nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature.
Theo kết quả phân tích ADN cổ, các xã hội Celtic ở Anh thời kỳ này thực hành chế độ mẫu hệ, tức là sau khi kết hôn, các cặp đôi sẽ sống gần gia đình người vợ thay vì người chồng.
Đây là một phát hiện đặc biệt, trong khi trước đó, các nghiên cứu từng xác nhận rằng chế độ phụ hệ, nơi gia đình người chồng là trung tâm, phổ biến trong thời kỳ đồ đá mới, đồ đồng và đồ đồng đỏ ở châu Âu.

Khai quật ngôi mộ của người Durotriges thời kỳ đồ sắt. - Ảnh: Independent
Tuy nhiên, có nhiều bằng chứng cho thấy phụ nữ trong các xã hội Celtic có địa vị cao hơn.
Các ghi chép của người La Mã từng bày tỏ sự kinh ngạc trước việc phụ nữ Celtic giữ nhiều vị trí quyền lực, thậm chí lãnh đạo quân đội, điển hình như hai nữ hoàng Boudica và Cartimandua.
Ngoài ra, các nhà khảo cổ cũng phát hiện, các bộ tộc Durotriges, sống ở khu vực ven biển miền Nam nước Anh khoảng năm 100 trước Công Nguyên đến năm 100 sau Công Nguyên, có tập tục chôn cất phụ nữ cùng với các vật phẩm có giá trị.
Các nhà nghiên cứu từ trường Cao đẳng Trinity Dublin, Ireland, đã phân tích ADN từ 57 cá thể được chôn cất tại các nghĩa trang thời kỳ đồ sắt, liên quan đến cộng đồng Durotrigian ở miền nam nước Anh.
Kết quả cho thấy, phần lớn những cá thể này có quan hệ huyết thống qua dòng mẹ. Ngược lại, những cá thể không có quan hệ huyết thống, chủ yếu là nam giới, được cho là đã di cư đến khu vực này sau khi kết hôn.
Tiến sĩ Lara Cassidy, đồng tác giả nghiên cứu, cho biết, điều này chứng minh những người chồng chuyển đến cộng đồng của người vợ sau khi kết hôn và tài sản có thể đã được truyền lại cho phụ nữ.
Bà Cassidy khẳng định, đây là lần đầu tiên một hệ thống như vậy được ghi nhận trong lịch sử tiền sử châu Âu. Điều này cũng cho thấy khả năng phụ nữ có vai trò lớn về mặt xã hội và chính trị trong các cộng đồng này.
Ngoài ra, các nhà khoa học cũng so sánh ADN cổ đại của người Anh với các khu vực khác ở châu Âu như Pháp, Hà Lan, và Cộng hòa Séc, trải dài hơn 6.000 năm lịch sử.
Kết quả cho thấy, sự giao lưu văn hóa bền bỉ xuyên eo biển Manche kéo dài trong thời gian dài có khả năng đã ảnh hưởng đến các nền văn hóa địa phương và góp phần vào sự du nhập ngôn ngữ Celtic vào Anh.
Nghiên cứu cho rằng, dù chế độ mẫu hệ không đồng nghĩa với việc phụ nữ nắm quyền lực chính trị và xã hội, nhưng hai yếu tố này có mối liên hệ chặt chẽ và hoàn toàn phù hợp với những mô tả của người La Mã về phụ nữ Celtic.
Phát hiện này không chỉ mở ra góc nhìn sâu sắc hơn về xã hội cổ đại Anh mà còn giúp kết nối những mối quan hệ văn hóa với châu Âu lục địa trong thời kỳ lịch sử.