Tin tứcMột nội dung được dư luận quan tâm là danh mục tài sản không được kê biên khi áp dụng biện pháp cưỡng chế đã được mở rộng, phân định rõ giữa cá nhân và tổ chức, hướng đến bảo đảm quyền lợi thiết yếu và lợi ích xã hội.
Theo Nghị định 296/2025, Điều 21 quy định rõ các nhóm tài sản không thuộc diện kê biên. Trước hết là những tài sản bị cấm lưu thông theo quy định pháp luật; tài sản phục vụ quốc phòng, an ninh, cơ yếu và lợi ích công cộng. Nhóm này còn bao gồm vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ; tài sản có chứa chất phóng xạ, chất cháy, chất độc; di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia và di sản tư liệu được bảo vệ theo Luật Di sản văn hóa.
Đối với cá nhân bị áp dụng biện pháp cưỡng chế, nghị định xác định một loạt tài sản gắn với nhu cầu sống tối thiểu không bị kê biên. Đáng chú ý là nhà ở duy nhất của cá nhân và gia đình, với điều kiện diện tích đáp ứng mức tối thiểu theo quy định pháp luật về cư trú. Đây là điểm quan trọng nhằm tránh tình trạng người vi phạm bị đẩy vào hoàn cảnh không có nơi ở.
Cùng với nhà ở, các loại thuốc chữa bệnh, lương thực, thực phẩm phục vụ nhu cầu thiết yếu của cá nhân và gia đình cũng được loại trừ khỏi diện kê biên. Công cụ lao động, đồ dùng sinh hoạt thông thường cần thiết cho cuộc sống hằng ngày được giữ lại để bảo đảm khả năng mưu sinh. Đồ dùng thờ cúng, di vật, huân chương, huy chương, bằng khen cũng không bị kê biên, thể hiện sự tôn trọng giá trị tinh thần và truyền thống. Những vật dụng cần thiết cho người khuyết tật hoặc phục vụ chăm sóc người ốm tiếp tục được bảo vệ.
Với tổ chức bị áp dụng biện pháp cưỡng chế, Nghị định 296/2025 lần đầu liệt kê cụ thể các tài sản không kê biên gắn với người lao động và hoạt động an sinh. Số thuốc phục vụ phòng, chữa bệnh cho người lao động; lương thực, thực phẩm, dụng cụ và tài sản phục vụ bữa ăn tập thể được giữ nguyên. Nhà trẻ, trường học, cơ sở y tế cùng trang thiết bị, phương tiện và tài sản của các cơ sở này cũng không bị kê biên nếu không dùng cho mục đích kinh doanh.
Danh mục dành cho tổ chức còn bao gồm trang thiết bị, phương tiện và công cụ bảo đảm an toàn lao động; thiết bị phòng, chống cháy nổ; phương tiện phòng, chống ô nhiễm môi trường. Những quy định này nhằm bảo đảm hoạt động sản xuất, chăm lo đời sống người lao động và hạn chế rủi ro cho cộng đồng.
Một điểm đáng chú ý khác là các tài sản đang được cầm cố hoặc thế chấp hợp pháp cũng không thuộc diện kê biên. Quy định này góp phần bảo vệ quyền lợi của bên nhận bảo đảm và giữ ổn định các giao dịch dân sự, tín dụng.
So với Nghị định 166/2013, phạm vi tài sản không được kê biên đã được mở rộng rõ rệt. Trước đây, danh mục chủ yếu tập trung vào tài sản thiết yếu của cá nhân và tài sản liên quan quốc phòng, an ninh. Nghị định mới bổ sung nhiều nhóm tài sản mang tính đặc thù, đồng thời tách bạch rõ giữa cá nhân và tổ chức khi áp dụng cưỡng chế.
Việc mở rộng danh mục tài sản không kê biên cho thấy định hướng tăng cường bảo vệ quyền con người, quyền lợi người lao động và lợi ích công cộng, trong khi vẫn bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính từ ngày 1/1/2026.
