Theo PGS.TS.BS Phùng Nguyễn Thế Nguyên - Trưởng khoa Hồi sức Nhiễm - Bệnh viện Nhi Đồng 1 (TPHCM), bệnh sốt mò (còn gọi là sốt do ấu trùng mò hay sốt bờ bụi) là bệnh truyền nhiễm cấp tính gây ra bởi Orientia tsutsugamushi (một loại vi khuẩn thuộc họ Rickettsia) và lây sang người thông qua ấu trùng mò thuộc họ Trombicula (tên Leptotrombidium).
Các ấu trùng mò thường có ký chủ trung gian là những loài động vật gặm nhấm, chủ yếu là chuột, chim hoặc gia súc, gia cầm.
Bệnh biểu hiện triệu chứng sốt cao kéo dài, có vết loét da do ấu trùng mò đốt, phát ban dạng sẩn. Đặc điểm của vết loét thường 1 vết hình tròn hoặc bầu dục, đường kính khoảng 5-10 mm, không đau, không ngứa, viền đỏ và nổi gờ trên mặt da.
Lúc đầu vết loét màu vàng xám, sau đó đóng vảy màu nâu hoặc đen. Vị trí hay gặp ở các nếp gấp của cơ thể như: tay, cổ, gáy, thân mình, đùi, bẹn, rốn... Khoảng tuần thứ 2 kể từ khi mò đốt sang thương sẽ bong vảy để lại vết loét đáy sạch khô, màu đỏ tươi có viền cứng.
PGS.TS.BS Phùng Nguyễn Thế Nguyên cho biết, từ vết loét, Orientia tsutsugamushi xâm nhập vào hệ bạch huyết gây viêm hạch tại chỗ rồi sưng, viêm và đau hạch toàn thân; đồng thời chúng xâm nhập vào máu, gây viêm nội mạc vi mạch máu toàn thân tổn thương viêm nhiễm các cơ quan.
Sốt mò diễn tiến từ nhẹ đến nặng, có thể gây biến chứng và tử vong
Một số biến chứng có thể gặp khi bị sốt mò như: rối loạn tri giác, viêm màng não, viêm não, tổn thương thần kinh sọ não, viêm thần kinh ngoại biên; viêm tắt mạch máu, viêm cơ tim, truỵ tim mạch; suy thận; viêm phổi, suy hô hấp…
Ngoài ra, bệnh sốt mò có thể gây gan, lách, hạch to; hiếm hơn là đông máu nội mạch lan tỏa và hội chứng thực bào máu.
Bệnh diễn tiến nặng nhẹ tùy vào các yếu tố như: chủng O. tsutsugamushi gây bệnh, tuổi bệnh nhân (tuổi trên 50 tỷ lệ tử vong 45 - 60% nếu không điều trị).
Tỷ lệ tử vong một số nơi như Nhật 31,6%; Đài Loan 10%. Nguyên nhân tử vong thường do trụy tim mạch, viêm cơ tim, xuất huyết, viêm phổi phổi, biến chứng viêm não - màng não.
Ở Ấn Độ, 1/3 bệnh nhân nhập viện bị sốt mò nặng, suy đa cơ quan, với tỷ lệ tử vong trung bình 24%.
Bệnh được chẩn đoán dựa vào bệnh sử, sang thương da và loại trừ các bệnh gây sốt kéo dài. Để chẩn đoán xác định tác nhân hiện nay dựa vào xét nghiệm PCR.
PGS.TS.BS Phùng Nguyễn Thế Nguyên cho biết, bệnh sốt mò được điều trị bằng kháng sinh Doxycycline, azithromycin hay quinolon. Thuốc hiệu quả nhất nếu được dùng ngay sau khi các triệu chứng bắt đầu.
