Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), kháng thuốc xảy ra khi các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, vi rút, nấm và ký sinh trùng thay đổi theo thời gian, khiến các loại thuốc hiện tại không còn hiệu quả. Điều này làm các bệnh nhiễm trùng thông thường trở nên khó điều trị hơn, tăng nguy cơ lây lan, gây bệnh nặng, thậm chí dẫn đến tử vong.
WHO cảnh báo rằng tình trạng kháng thuốc đang gia tăng trên toàn cầu, đặc biệt ở những quốc gia có hệ thống y tế và kiểm soát kháng sinh chưa hiệu quả. Nguyên nhân chính là việc sử dụng quá mức và sai mục đích kháng sinh trong điều trị cho người, chăn nuôi gia súc, gia cầm và canh tác nông nghiệp.
Tại Việt Nam, tình trạng kháng thuốc đang ở mức báo động. Theo kết quả giám sát mới nhất, tỷ lệ kháng kháng sinh cao được ghi nhận ở nhiều loại vi khuẩn thông thường, đặc biệt tại các bệnh viện. Đây là hậu quả của việc kê đơn không đúng, tự ý sử dụng thuốc, và lạm dụng kháng sinh trong chăn nuôi, nông nghiệp.
GS.TS Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế, nhấn mạnh: “Kháng thuốc là vấn đề ưu tiên cần giải quyết để bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Bộ Y tế cam kết nâng cao nhận thức, cải thiện thực hành kê đơn và sử dụng thuốc đúng cách, đồng thời triển khai các biện pháp phòng ngừa lây nhiễm.”
Trong Tuần lễ Nâng cao nhận thức về kháng thuốc (18-24/11), Bộ Y tế phối hợp với WHO và các tổ chức quốc tế thực hiện các biện pháp nhằm kiểm soát và giảm thiểu tình trạng kháng thuốc tại Việt Nam.
Tăng cường nhận thức cộng đồng
Triển khai các chiến dịch giáo dục về nguy cơ của việc tự ý sử dụng kháng sinh. Khuyến khích người dân hoàn thành liệu trình điều trị theo chỉ định. Nâng cao hiểu biết về vai trò của từng cá nhân trong việc giảm thiểu tình trạng kháng thuốc.
Kiểm soát chặt chẽ việc sử dụng kháng sinh
Thực thi các quy định hạn chế kê đơn và bán thuốc không có chỉ định. Tăng cường giám sát việc sử dụng kháng sinh trong y tế và nông nghiệp.
Thúc đẩy nghiên cứu và phát triển
Đầu tư vào các sáng kiến nghiên cứu nhằm phát triển thuốc mới, vắc xin và công cụ chẩn đoán hiện đại. Hỗ trợ các nghiên cứu tìm giải pháp điều trị thay thế, đặc biệt với các bệnh nhiễm trùng kháng thuốc.
WHO khẳng định, nếu không hành động ngay, kháng thuốc sẽ trở thành “đại dịch trong đại dịch,” làm tăng gánh nặng cho hệ thống y tế và kinh tế toàn cầu.
Để đối phó hiệu quả, mỗi cá nhân cần nhận thức rõ trách nhiệm của mình. Hãy tránh tự ý sử dụng kháng sinh, tuân thủ liệu trình điều trị, và giữ gìn vệ sinh cá nhân để phòng tránh nhiễm khuẩn.
Cùng với sự hợp tác quốc tế và nỗ lực từ chính phủ, hành động quyết liệt hôm nay sẽ giúp bảo vệ sức khỏe các thế hệ tương lai.
