Tin tứcChuck Searcy, năm nay 81 tuổi, là cựu sĩ quan tình báo Mỹ từng tham gia cuộc chiến ở Việt Nam, là một trong số những người lựa chọn gắn bó lâu dài với mảnh đất này, góp phần hàn gắn những vết thương chiến tranh.
Khi còn là một sĩ quan trẻ tuổi công tác tại Sài Gòn trong những năm tháng ác liệt, Searcy chưa từng nghĩ rằng 50 năm sau, ông sẽ quay trở lại nơi đây - không còn với tư cách người lính, mà là một người bạn, đồng hành cùng nhân dân Việt Nam trong một “cuộc chiến” mới: xóa bỏ những hiểm họa bom mìn còn sót lại sau chiến tranh.
Chuck Searcy quyết định an cư tại Hà Nội từ năm 1995, và từ đó đến nay ông đã chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ của Việt Nam - từ mảnh đất chịu bao vết sẹo chằng chịt của chiến tranh đến một đất nước trẻ trung, năng động và vươn mình ra thế giới, và là nhân chứng cho sự phát triển quan hệ Việt - Mỹ trên tinh thần tin tưởng, hợp tác và tôn trọng lẫn nhau.
Ký ức không quên
Dù bao năm tháng đã trôi qua, Searcy vẫn nhớ như in cuộc trò chuyện với một người lính phục vụ chế độ miền Nam cũ ở Sài Gòn những năm 1960: "Chừng nào các anh còn ở đây, chúng tôi sẽ không bao giờ có được hòa bình," người lính ấy từng nói.
Searcy không tiết lộ danh tính người lính, nhưng ghi nhớ sâu sắc sự thẳng thắn khi người này cho rằng Chủ tịch Hồ Chí Minh mới là người có thể mang lại hòa bình cho đất nước Việt Nam, bởi uy tín và sự kính trọng sâu sắc trong lòng nhân dân.
Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước đã để lại những mất mát, đau thương cho cả hai phía. Nhưng giống như nhiều công dân Mỹ từng ở hai bên chiến tuyến, Searcy đã trở lại mảnh đất này, chứng kiến quá trình hàn gắn, xây dựng mối quan hệ tốt đẹp giữa hai dân tộc.
Hành trình hàn gắn vết thương chiến tranh
Sau khi kết thúc nhiệm vụ tại Việt Nam, Chuck Searcy trở về Mỹ, tiếp tục học đại học và tham gia Tổ chức Cựu chiến binh Việt Nam phản đối chiến tranh (VVAW).
Từ một người từng tham gia cuộc chiến, ông đã công khai phản đối nỗ lực can thiệp quân sự của Mỹ vào Việt Nam, bày tỏ sự ân hận và mong muốn hàn gắn.
"Là những công dân Mỹ, trong đó có nhiều người là cựu binh trong chiến tranh Việt Nam, chúng tôi mong muốn gửi tới Nhân dân Việt Nam lời chào kính trọng và những lời chúc mừng nhiệt liệt nhất nhân dịp kỷ niệm 50 năm ngày chấm dứt chiến tranh ở Việt Nam," Searcy chia sẻ.
"Chúng tôi xin bày tỏ thái độ ân hận chân thành, sự thông cảm sâu sắc trước sự tàn phá của chiến tranh và những hậu quả tiếp diễn của nó đối với những người vô tội của tất cả các bên."
Trong suốt giai đoạn 1965 - 1975, hàng triệu tấn bom đạn đã được thả xuống Việt Nam. Nhiều quả bom chưa nổ còn sót lại đã trở thành hiểm họa chết người, gây ra hàng ngàn ca thương vong cho dân thường. Mặc dù tiếng súng đã lắng xuống, quốc gia hình chữ S vẫn phải đối mặt với những "vết sẹo" chiến tranh kéo dài.
Nhận thức sâu sắc về hậu quả chiến tranh, năm 2001, Chuck Searcy cùng một cán bộ tỉnh Quảng Trị đã sáng lập Dự án RENEW - chương trình phối hợp nhằm rà phá, tiêu hủy bom mìn còn sót lại và giáo dục cộng đồng, đặc biệt là trẻ em, về nguy hiểm của bom mìn và hỗ trợ các nạn nhân chiến tranh.
"RENEW và các tổ chức đối tác như NPA, PeaceTrees, MAG cùng Quân đội nhân dân Việt Nam đã xử lý và tiêu hủy hơn 800.000 quả bom," ông Searcy cho biết.
Nhờ những nỗ lực chung, hơn 200 km² đất bị ô nhiễm bom mìn đã được làm sạch, và gần 380.000 trẻ em đã được giáo dục kỹ năng phòng tránh tai nạn bom mìn.
Năm 2003, ông Chuck Searcy được Nhà nước Việt Nam trao tặng Huân chương Hữu nghị vì những đóng góp đối với công tác khắc phục hậu quả, hàn gắn vết thương chiến tranh và góp phần củng cố mối quan hệ Việt - Mỹ ngày càng tích cực, tốt đẹp.
Một Việt Nam tràn đầy sức sống
Sống tại Việt Nam hàng chục năm qua, Searcy thừa nhận rằng ông đã "phải lòng" đất nước này.
"Tôi thấy tình bạn và sự hài hước nhẹ nhàng của người Việt thật đáng yêu, nên tôi rất thích cuộc sống nơi phố phường Hà Nội, những lời chào vui vẻ của các tiểu thương, tài xế xe ôm, và niềm tự hào của những người pha chế khi tạo ra một ly cà phê hoàn hảo," ông chia sẻ.
Ông cho rằng, dù còn nhiều khó khăn phía trước, người Việt Nam với nghị lực, lòng lạc quan và tinh thần thực tế sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong bối cảnh mới.
Những nỗ lực không mệt mỏi từ cả hai phía đã góp phần đưa quan hệ Việt Nam - Mỹ không ngừng được củng cố và mở rộng, đặc biệt trong các lĩnh vực kinh tế, thương mại, quốc phòng và nhân đạo.
Tương lai đang mở ra những triển vọng tươi sáng khi hai nước cùng hướng tới mục tiêu chung: hợp tác vì hòa bình, phát triển và hàn gắn vết thương chiến tranh. Trong hành trình đó, sự hợp tác ngày càng sâu sắc giữa hai Nhà nước và sự gắn bó ngày càng bền chặt giữa nhân dân hai nước chính là nền tảng vững chắc.
Năm 2025, chúng ta đang sống trong những ngày tháng 4 lịch sử với chuỗi sự kiện kỷ niệm 50 năm ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước và 30 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Mỹ. Đó không chỉ là dịp để ôn lại quá khứ, mà còn khẳng định quyết tâm của hai dân tộc cùng nhau hướng tới tương lai: một tương lai hòa bình, hữu nghị, phát triển bền vững, góp phần vào hòa bình và ổn định của khu vực cũng như thế giới.