Hàng triệu người có nguy cơ tử vong do AIDS khi Mỹ cắt viện trợ

Giám đốc điều hành USAID Winnie Byanyima vừa đưa ra cảnh báo nghiêm trọng về hậu quả của quyết định đình chỉ viện trợ quốc tế mà chính quyền Mỹ vừa ban hành. Theo bà, việc cắt giảm ngân sách hỗ trợ y tế có thể khiến 6,3 triệu người tử vong vì AIDS trong vòng 5 năm tới, trong khi số ca nhiễm HIV mới có thể lên tới 8,7 triệu.

Bà Byanyima nhấn mạnh: “Tình hình hiện nay vô cùng nguy cấp. Viện trợ của Mỹ đóng vai trò sống còn trong cuộc chiến chống lại HIV/AIDS. Nếu nguồn hỗ trợ này bị cắt bỏ, hàng triệu sinh mạng sẽ bị đe dọa.”

Xem toàn màn hình

Chương trình Kế hoạch Cứu trợ khẩn cấp của Tổng thống về AIDS (PEPFAR) – sáng kiến hàng đầu của Mỹ trong việc ngăn chặn đại dịch – đã bị đình chỉ trong vòng 90 ngày theo lệnh của Tổng thống Trump. Mặc dù chính quyền Mỹ sau đó đã miễn trừ đối với các loại thuốc điều trị HIV/AIDS, nhưng hàng loạt cơ sở y tế phụ thuộc vào viện trợ vẫn bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Châu Phi là khu vực chịu tác động nặng nề nhất từ quyết định này. Các bệnh viện và trung tâm y tế ở nhiều nước đang đối mặt với nguy cơ đóng cửa, khiến bệnh nhân HIV không thể tiếp cận dịch vụ điều trị kịp thời.

Theo Quỹ Nghiên cứu AIDS (amfAR), chương trình PEPFAR hiện đang hỗ trợ điều trị cho hơn 20 triệu bệnh nhân HIV/AIDS trên toàn thế giới, đồng thời tạo việc làm cho 270.000 nhân viên y tế.

Tại Hội nghị thượng đỉnh Liên minh châu Phi (AU) diễn ra ở Ethiopia, bà Byanyima đã thảo luận với các lãnh đạo khu vực về việc giảm sự phụ thuộc vào viện trợ Mỹ. Tuy nhiên, bà cũng thừa nhận rằng nhiều quốc gia châu Phi đang chìm trong khủng hoảng nợ công, với hơn 50% doanh thu hàng năm phải dùng để trả nợ, khiến họ không đủ ngân sách để duy trì các chương trình y tế.

“Chúng ta cần một chiến lược tái cấu trúc nợ toàn diện và khẩn cấp. Nếu không, các quốc gia này sẽ không thể tài trợ cho y tế và giáo dục, đẩy hàng triệu người vào nguy cơ tử vong,” bà Byanyima cảnh báo.

USAID, cơ quan phụ trách viện trợ phát triển của Mỹ, có ngân sách hơn 40 tỷ USD mỗi năm để tài trợ cho các chương trình nhân đạo, y tế và phát triển trên toàn cầu. Mỹ từ lâu được xem là quốc gia đóng góp lớn nhất trong cuộc chiến chống HIV/AIDS.

Tuy nhiên, chính quyền Trump đã đưa ra một chính sách siết chặt chi tiêu cho viện trợ quốc tế, với mục tiêu tập trung nguồn lực vào các ưu tiên trong nước. Việc cắt giảm ngân sách viện trợ y tế có thể không chỉ dừng lại ở quyết định tạm đình chỉ 90 ngày mà còn kéo dài, gây ra khủng hoảng y tế nghiêm trọng tại các nước đang phát triển.

Dù Nhà Trắng khẳng định các phương pháp điều trị quan trọng vẫn sẽ được duy trì, nhưng thực tế cho thấy các nguồn quỹ dành cho phòng ngừa, xét nghiệm và hỗ trợ y tế đã bị ảnh hưởng, đẩy hàng triệu người vào tình trạng nguy hiểm.

Với tình hình hiện tại, giới chuyên gia cảnh báo thế giới có thể đối mặt với một đợt bùng phát HIV/AIDS mới, đặc biệt là tại các quốc gia nghèo phụ thuộc vào viện trợ Mỹ. Nếu không có sự can thiệp kịp thời, mục tiêu xóa bỏ HIV/AIDS vào năm 2030 có thể trở nên xa vời hơn bao giờ hết.