Ngày 30/3, Tổng thống Mỹ Donald Trump đưa ra cảnh báo cứng rắn với Iran, cho biết Washington sẵn sàng sử dụng biện pháp quân sự và áp thuế thứ cấp nếu Tehran tiếp tục từ chối đối thoại về chương trình hạt nhân của nước này.
Phát biểu trong cuộc phỏng vấn với kênh NBC, Tổng thống Trump xác nhận các quan chức Mỹ và Iran đang duy trì tiếp xúc, song từ chối tiết lộ chi tiết. Ông nhấn mạnh nếu không đạt được thỏa thuận trong vài tuần tới, Mỹ sẽ không chỉ tiếp tục gia tăng áp lực mà còn "sẽ tiến hành không kích với quy mô chưa từng có nhằm vào các mục tiêu trọng yếu ở Iran."
Ngoài lựa chọn quân sự, ông Trump cũng cảnh báo sẽ tái áp dụng biện pháp thuế quan thứ cấp – tức đánh thuế đối với các quốc gia tiếp tục mua hàng hóa từ Iran – tương tự biện pháp mà Mỹ từng triển khai cách đây bốn năm. Đây được xem là hình thức gián tiếp buộc các nước phải ngừng quan hệ thương mại với Tehran nếu không muốn bị trừng phạt kinh tế từ Washington.
Phản ứng trước lời cảnh báo của ông Trump, chính quyền Iran vẫn giữ lập trường cứng rắn. Ngày 27/3, Ngoại trưởng Iran Seyed Abbas Araghchi xác nhận nước này đã gửi thư phản hồi chính thức thông qua trung gian Oman, trong đó tuyên bố không đàm phán trực tiếp với Mỹ trong bối cảnh Washington vẫn duy trì chính sách "gây sức ép tối đa" và đe dọa quân sự.
Tuy nhiên, Iran để ngỏ khả năng duy trì các cuộc tiếp xúc gián tiếp như đã thực hiện trong các vòng đàm phán trước đây, cho thấy vẫn còn dư địa để các bên tìm kiếm giải pháp thông qua kênh trung gian ngoại giao.
Trước đó, trong nhiệm kỳ đầu tiên, Tổng thống Trump đã quyết định rút Mỹ khỏi Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCPOA) – thỏa thuận hạt nhân lịch sử mà Iran ký với nhóm P5+1 (Anh, Mỹ, Pháp, Nga, Trung Quốc và Đức) vào năm 2015. Theo thỏa thuận này, Iran cam kết hạn chế nghiêm ngặt hoạt động hạt nhân để đổi lại việc được nới lỏng các lệnh trừng phạt quốc tế.
Tuy nhiên, sau khi Mỹ rút lui, Tehran cũng dần dỡ bỏ các cam kết của mình, bao gồm việc nâng mức làm giàu uranium vượt giới hạn cho phép. Điều này khiến các cường quốc phương Tây lo ngại Iran đang âm thầm tiến gần hơn đến năng lực chế tạo vũ khí hạt nhân. Dù vậy, Iran nhiều lần bác bỏ cáo buộc này, khẳng định toàn bộ chương trình hạt nhân chỉ nhằm mục đích hòa bình và dân sự.
Trong bối cảnh chính trường Mỹ đang chuẩn bị bước vào giai đoạn tranh cử sôi động, những tuyên bố mạnh mẽ của ông Trump không chỉ nhằm gây áp lực với Iran, mà còn có thể được xem là thông điệp đối nội, thể hiện lập trường cứng rắn về an ninh quốc tế.
Giới quan sát quốc tế đang theo dõi sát diễn biến trong những ngày tới, bởi nếu căng thẳng tiếp tục leo thang, nguy cơ xung đột quân sự ở Trung Đông sẽ tăng cao, ảnh hưởng trực tiếp đến an ninh năng lượng toàn cầu và ổn định khu vực.
