Tin tứcTuy vậy, tương lai lâu dài của nền tảng video ngắn này vẫn còn bỏ ngỏ bởi nhiều vướng mắc pháp lý và chính trị chưa được tháo gỡ.
Thỏa thuận khung nhưng nhiều điểm chưa rõ ràng
Theo thỏa thuận, quyền sở hữu TikTok tại Mỹ sẽ được chuyển từ công ty mẹ ByteDance (Trung Quốc) sang các nhà đầu tư Mỹ. ByteDance chỉ giữ lại 19,9% cổ phần. Một công ty mới sẽ được thành lập trên lãnh thổ Mỹ, hội đồng quản trị có đa số là người Mỹ và một thành viên do chính phủ Mỹ chỉ định. Hãng Oracle tiếp tục đảm nhận việc quản lý dữ liệu người dùng Mỹ.
Bề ngoài, đây là bước tiến lớn sau nhiều tháng đàm phán giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Nhưng thực tế, thỏa thuận mới chỉ dừng ở mức khung. Vấn đề cốt lõi là thuật toán đề xuất nội dung – yếu tố giúp TikTok thành công toàn cầu – vẫn chưa được quyết định.
Trung Quốc từ lâu xem thuật toán này là tài sản chiến lược quốc gia và đã có quy định kiểm soát xuất khẩu chặt chẽ. Mọi hoạt động chuyển nhượng liên quan đều cần sự phê duyệt của chính phủ Trung Quốc. Vì vậy, việc Mỹ yêu cầu tiếp cận toàn bộ thuật toán có thể vấp phải trở ngại lớn.
Quốc hội Mỹ giữ quyền quyết định
Theo Đạo luật năm 2024, ByteDance buộc phải thoái vốn khỏi TikTok Mỹ, nếu không ứng dụng sẽ bị cấm hoạt động. Vì vậy, thỏa thuận khung còn phải qua quá trình xem xét tại Quốc hội Mỹ. Một bộ phận nghị sĩ, chủ yếu từ Đảng Cộng hòa, yêu cầu ByteDance phải cắt đứt hoàn toàn liên hệ với Trung Quốc. Ngược lại, phe Dân chủ cho rằng việc Tổng thống Trump ba lần gia hạn lệnh cấm mà không có sự phê chuẩn của Quốc hội là thiếu cơ sở pháp lý.
Sự chia rẽ này khiến việc phê chuẩn thỏa thuận đối mặt với nhiều rủi ro. Nếu Quốc hội không đồng ý, TikTok khó tránh khỏi nguy cơ bị cấm tại Mỹ.
Lo ngại an ninh quốc gia
Hiện TikTok có khoảng 170 triệu người dùng tại Mỹ. Tuy nhiên, giới chức Mỹ lo ngại hai vấn đề lớn. Thứ nhất, luật Trung Quốc buộc các công ty trong nước phải chia sẻ dữ liệu khi được yêu cầu, từ đó làm dấy lên nghi ngờ dữ liệu người dùng Mỹ có thể bị truy cập bởi Bắc Kinh. Thứ hai, thuật toán đề xuất của TikTok có khả năng định hướng dư luận, nhất là trong bối cảnh Mỹ chuẩn bị bước vào các kỳ bầu cử.
Một số nghị sĩ cảnh báo TikTok có thể trở thành công cụ gây ảnh hưởng chính trị từ bên ngoài. Điều này khiến tranh cãi về TikTok vượt ra ngoài phạm vi thương mại, trở thành vấn đề an ninh quốc gia và cạnh tranh chiến lược Mỹ - Trung.
Dư luận chia rẽ
Khảo sát gần đây cho thấy chỉ khoảng 1/3 người Mỹ ủng hộ việc cấm TikTok, giảm nhiều so với mức 50% năm 2023. Cùng tỷ lệ phản đối và phần còn lại chưa có ý kiến, cho thấy bất kỳ quyết định nào cũng có thể gây tranh cãi trong xã hội.
Ba kịch bản có thể xảy ra
Các nhà quan sát nhận định, số phận TikTok tại Mỹ có thể rơi vào ba kịch bản. Nếu thỏa thuận được phê chuẩn, TikTok sẽ hoạt động dưới danh nghĩa một công ty Mỹ, dữ liệu và quản trị do phía Mỹ kiểm soát. Nếu bị bác bỏ, TikTok sẽ bị cấm. Kịch bản thứ ba là tiếp tục kéo dài đàm phán, để ứng dụng rơi vào tình trạng bất định, làm suy giảm niềm tin của nhà đầu tư và tạo cơ hội cho đối thủ chiếm thị phần.
Biểu tượng cạnh tranh Mỹ - Trung
Câu chuyện TikTok phản ánh rõ nét cuộc cạnh tranh công nghệ Mỹ - Trung. Với Washington, việc buộc ByteDance thoái vốn là biện pháp bảo đảm an ninh mạng và răn đe các công ty công nghệ Trung Quốc. Với Bắc Kinh, việc giữ TikTok đồng nghĩa với bảo vệ hiếm hoi một thương hiệu công nghệ toàn cầu có thể cạnh tranh với những nền tảng mạng xã hội lớn của Mỹ.
Cho đến nay, số phận TikTok tại Mỹ vẫn chưa có hồi kết. Dữ liệu, thuật toán và sự phê chuẩn chính trị sẽ quyết định liệu ứng dụng này tiếp tục tồn tại, bị cấm hay rơi vào trạng thái treo kéo dài. Trong mọi kịch bản, TikTok đã trở thành biểu tượng cho cuộc đấu công nghệ và quyền lực giữa hai cường quốc hàng đầu thế giới.
