Ngày 21/10, trong buổi báo cáo thẩm tra kết quả phát triển kinh tế - xã hội, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội đã cảnh báo về tình trạng mức sinh giảm và đưa ra yêu cầu cấp thiết về việc Chính phủ sớm có giải pháp để cải thiện mức sinh.
Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh, tổng tỷ suất sinh của Việt Nam trong năm 2023 đã giảm xuống còn 1,96 con/phụ nữ, thấp hơn mức sinh thay thế (2,1 con/phụ nữ).
Điều này đặc biệt đáng lo ngại khi dân số cao tuổi (từ 60 tuổi trở lên) ngày càng chiếm tỷ lệ cao hơn so với dân số trẻ em. Theo dự báo, đến năm 2036, dân số cao tuổi sẽ cao hơn số trẻ em trong độ tuổi 0-14, và quá trình già hóa dân số sẽ diễn ra nhanh hơn so với dự kiến.
Mức sinh giảm không chỉ gây áp lực lên hệ thống phúc lợi xã hội mà còn làm giảm động lực phát triển kinh tế, dẫn đến tình trạng thiếu lao động trong tương lai. Việc mất cân bằng giới tính khi sinh cũng là một vấn đề nổi cộm. Dự kiến trong năm 2024, tỷ số giới tính của trẻ mới sinh sẽ ở mức 112,3 bé trai/100 bé gái, cao hơn mục tiêu đặt ra trong Nghị quyết Trung ương.
Sự chênh lệch này gây ra hệ lụy lớn về cơ cấu dân số, đặc biệt là việc mất cân bằng giới tính sẽ dẫn đến những vấn đề xã hội nghiêm trọng trong tương lai, bao gồm bất bình đẳng giới và các hệ quả nhân khẩu học khác.
Giải pháp từ Chính phủ và Luật Dân số
Ủy ban Kinh tế nhấn mạnh cần phải có những giải pháp phù hợp để tránh tình trạng "già trước khi giàu." Hiện tại, Bộ Y tế đang lấy ý kiến về dự thảo Luật Dân số, trong đó có đề xuất cho phép các cặp vợ chồng tự quyết định về thời gian sinh con, khoảng cách giữa các lần sinh và số lượng con cái, thay đổi so với quy định trước đây của Pháp lệnh Dân số.
Mục tiêu của dự thảo này là nhằm kiểm soát mức sinh, tránh việc mức sinh xuống quá thấp, từ đó đảm bảo phát triển kinh tế, xã hội bền vững. Đồng thời, chính sách mới cũng tập trung vào việc hỗ trợ các gia đình thông qua các biện pháp khuyến khích vật chất và tinh thần để duy trì mức sinh thay thế.
Ủy ban Kinh tế cũng đề xuất rằng Nhà nước cần đảm bảo ngân sách đủ để hỗ trợ người dân thực hiện các chính sách này. Ngoài ra, các tỉnh, thành phố cũng cần chủ động tham mưu và ban hành những chính sách phù hợp với tình hình phát triển kinh tế-xã hội địa phương, từ đó duy trì mức sinh ổn định và bền vững.
Tình trạng mức sinh thấp không chỉ là vấn đề về dân số mà còn là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sự phát triển của quốc gia. Chính vì vậy, các giải pháp cải thiện mức sinh cần được thực hiện nhanh chóng và hiệu quả, nhằm đảm bảo tương lai phát triển của Việt Nam.


